Kolajen Takviyeleri Hakkında
- Dyt. D.Ezgi Akıncı
- 29 Kas 2024
- 2 dakikada okunur
Günümüzde popüler olan adını sıkça duyduğumuz bir besin takviyesi olan kolajenden bahsetmek istiyorum. Kolajenin ayrıca cilt üzerine kullanılan bakım ürünlerinde de kullanıldığını belirtmek isterim. Kolajenin farklı tiplerinin sağlığımıza birçok alanda faydası bulunmaktadır. Bu yazıda sadece diyet destek kısmı ve cilt üzerindeki etkilerinden kısaca bahsetmek istiyorum.
Kolajen tipleri
Vücudumuzda yaklaşık olarak 28 tip kolajen bulunmaktadır.
%90’ tip 1,2,3 kolajenden olur.
· Tip 1 ve tip 3 damarlar, deri, tendon, korneada oranca yüksektir.
· Tip 2 ise kıkırdaklı dokularda yoğun olarak bulunmaktadır.
Kemik erimesi, romatoid artrit, kas erimesi (sarkopeni), kemik ve kas ağrıları üzerinde kolajen takviyesinin olumlu etkileri olduğu düşünülmektedir ve bununla ilgili çalışmalar hala devam etmektedir.
İnsan vücudunun en büyük organı olan deride yaşlanmayla beraber cilt katmanlarından olan epidermis ve dermis kalınlıklarında düşüş olur. Bu durum insanda en çok bulunan protein olan (%70) dermal kolajenin azalmasına bağlanmaktadır. Cilt yapısının bozulması 2 şekilde tarif edilmektedir. Ultraviyole ışınlara maruz kalarak ve kronolojik olarak yaşlanma. Kronolojik yaşlanmayla birlikte ciltteki kolajen azalmaktadır (Kaur ve ark 2019).
Yapılan bir çalışmayla yaşlı cildindeki kolajen fibrillerinin daha pürüzlü olduğu, kolajen lif demetlerinin genç dermal kolajene göre daha sert ve katı olduğu tespit edilmiştir (He ve ark 2023). Günümüzde kolajende yaşanan bu fiziksel ve kimyasal değişimlere karşı hap, sıvı ve toz formunda olan bazı takviyeler geliştirilmiştir. Kolajenin hidrolize formu bağırsaklarda daha iyi emilmektedir.
Sığır, domuz, yaşam alanı deniz olan memeliler, somon, ahtapot, morina balığı gibi canlılardandan kolajen takviyeleri için yararlanılmaktadır. Çalışmalar dip balıklarında ağır metal birikimi olduğunu bildirmektedir. Bu yüzden bu canlılardan elde edilen kolajen kullanımına dikkat edilmelidir. Çünkü vücutta ağır metal birikimi ve artmış hidroksipirolin seviyeleri oksidatif stresi arttırabilir ve başka problemlere kapı aralayabilir.
Elbette vücudumuz kendi kolajenini üretmektedir. Ancak sağlıksız beslenme ile oluşan serbest radikaller ve zararlı sitokinler bir takım mekanizmalarla kolajen üretimini veya üretilen kolajenin korunmasını baskılamaktadır.
Sağlıklı beslenme ve düzenli egzersiz radikallerin ve sitokinlerin oluşumunu azaltır. Ayrıca C vitamini de kolajenin korunmasında etkin rol almaktadır. Yine antioksidanlar da bu aşamada önem arz eder. Tüm bu yazılanlar gösteriyor ki takviye bile alsak kolajenin korunması yine sağlıklı bir yaşam tarzından geçmektedir. Yani sadece takviye kullanmak kolajenin vücuttaki biyo-yararlılığının sürdürülmesi için yeterli değil.
Yüksek doz kullanımının hiperlipidemi riski oluşturabileceği unutulmamalıdır. Bu yüzden bir sağlık profesyoneline danışmadan lütfen kolajen takviyesi kullanmayınız. Aslında bu durum tüm takviyeler için geçerlidir.
Kolajen ile ilgili ufak bir tecrübe de aktarmak isterim. Kendilerine uygun kolajeni kullanan danışanlarda bağırsak hareketlerinde düzelme, tokluk hissi oluşumu, tatlı isteğinde azalma (ki bunu kolajenin protein olmasına bağlıyorum naçizane), sivilcelenme üzerinde olumlu etki… Bunlar olumlu dönüşler. Ancak geri dönüşlerde mide sorunu olanlar kullanım sonrası rahatsızlık hissi oluştuğunu bildirdi.
Takviyeler herkeste farklı etkiler gösterebilir. Bu yüzden bilinçli kullanım önemlidir.
Sağlıkla kalın.
Dyt. Delal Ezgi Akıncı
Kaynakça
He T, Fisher GJ, Kim AJ, Quan T, 2023. Age-related changes in dermal collagen physical properties in human skin. Plos one, 18, 12, e0292791.
Kaur A, Ecker BL, Douglass SM, Kugel III CH, Webster MR, Almeida FV, Somasundaram R, Hayden J, Ban E, Ahmadzadeh H, 2019. Remodeling of the collagen matrix in aging skin promotes melanoma metastasis and affects immune cell motility. Cancer discovery, 9, 1, 64-81.
SAĞLIK & BİLİM 2023 BESLENME-IV
댓글